Kuzey Kore Gezisi

Yüz bin kişinin Mass Games’te size bir yılda  hazırlandıkları muhteşem şovu sunması,kusursuz eğitim sistemleri,tertemiz sokakları ,parkları, estetik metrosu,kütüphanesi,orkestra salonları,operası,devasa spor salonları,size duygusal anlar yaşatan yetenekli çocukları bir yana,askeri düzende her sabah hazır olda liderlerinin heykellerine çiçek sunarak başlayan günleri,yasaklarla dolu hayatları,her işlerini inanın lunaparka girişi bile 4’er kişilik sıraya girerek uygun adımla yapacak kadar disipline edilmiş hayatları,ürkek gözleri bana sürekli git geller yaşattı.İnternetsiz, televizyonsuz dışarı dünya ile tüm ilişkileri kesilmiş ama gülerken gözleri parlayan, ülkede ki her şeyi yolları,binaları,metroyu teknoloji olmadan tırnakları ile yapmış insanları ile Kuzey Kore,Güneyde ki küs oldukları kardeşlerine, komşularına, arkadaşlarına mahcup olmamak için inatla,asla başlarını eğmeden,çalışmaya ama çok çalışmaya devam ediyorlar.Çantamı araştıran asker turistik Seul haritasını görünce biran durakladı.’Al senin olsun, evine götür asarsın’ dedim.Gerçekten verirmisin? derken gözleri parladı.Çantamı aramayı bırakıp,diğer vagona devam etti.

 

6 Ekim 2011, Dandong, Kuzey Kore sınırı-Çin

 

ÖN ARAŞTIRMALAR                                                                                                                                                    

 

Temmuz ve Ağustos aylarındaki turlar ve geçen yıl turistlerin girmesine izin verilen Hamhung, Wonsan gibi yerleri de kapsayanlar genelde daha pahalı oluyorlar. Arirang Festival veya ingilizce söylemi ile Mass Games’in yapıldığı tarihler olan ağustos,eylül ve ekim başı en çok rağbet gören aylar. Bütün yıl bu aylarda yapacakları gösteriye çalışan yüzbin Koreli bu festivalde görsel şovlarını sunuyorlar.Benim kıyaslayacağım ise Klasik Kuzey Kore, Signature Tour gibi değişik isimlerle pazarlanan 4 gece 5 gün veya 3 gece 4 gün olan Pyongyang, Keasong ve Mt. Myohyang rotasını izleyen turlar. Hemen hemen bütün acentalarda bu turun rotaları ve gezilecek görülecek yerleri aynı. Bu turların hepsi grup turları ve her birinde 2 rehber -ki en az biri ingilizce konuşuyor- bir de minibüs şoförü bulunuyor.Ayrıca ekimin ilk yarısındaki turlara baktığım için Arirang Festivali’de kapsıyorlar.Festivali izlemek isteyen yabancılar ekstra olarak yaklaşık 100 Euro veriyorlar.

 

 Kuzey Kore’ye turlar düzenleyen acentaları araştırdığımda ön plana 3 tanesi çıktı. Ben de bunları tek tek size aktarmaya çalışacağım.

1.KORYO TOUR:Pekin merkezli bir acenta olan Koryo sadece batılı turistlere tur düzenliyor. Bu yüzden de ücretleri diğer şirketlere göre bir hayli yüksek. Benim gideceğim ekim ayındaki tur programları ve fiyatı şöyle idi : China National Day Tour 2011:Sep 29 – Oct 6/7 (Sat-Sat/Sun) :Pyongyang /Kaesong /Wonsan /Hamhung,7 nights in the DPRK, plus one on the train  1690 EUROS

 

TOUR FEE INCLUDES THE FOLLOWING: Flight Beijing-Pyongyang, train Pyongyang – Beijing, All meals on the tour except on the train out of DPRK, Hotel accommodation,All entry fees,Two guides and a driver per group All transportation in DPRK

 

NOT INCLUDED IN THE TOUR FEE:Optional single room supplement of EUR 40 per night,Spending money for drinks and souvenirs,DPRK visa fee EUR 50,,EUR 50 surcharge for the train to Beijing or EUR 50 surcharge for the plane to Beijing (or Air China surcharge EUR 120),Tip for the guides (approx EUR 20-25 total),Meals on the train out of DPRK – (bring your own food or eat dinner and lunch in the buffet car approximately EUR 5 per person),Entry tickets for Mass Games and special events if applicable – for example Revolutionary Opera if being staged, or a visit to the funfair,The lift up the Juche Tower EUR 5,Meals will have a complimentary beer but you will have to pay for extra drinks above those provided. If you are vegetarian or have special dietary requirements then please inform us beforehand.                                                                                              Koryo tur yılda iki kez biri mart diğeri aralık ayında promosyon yaparak 990 Euro’ya 4 gece 5 gün klasik turdan düzenliyor.

 

 

 

 

2. Dandong Chosun Tour Service (DDCTS) : Bu acenta şu ana kadar benim bulabildiğim en ucuz yer. 520 Euro veya 4800 RMB’ye 3 gece 4 gün klasik turu yapıyorlar. Acenta bir karakolun içinde ve turu düzenleyenler de Çin istihbaratı polisleri ama endişelenmeyin bir çok forumdan onlarla Kuzey Kore’yi gezenleri okudum, hepsi güzel şeyler yazmışlar. Hatta polisler düzenlediği için gezi sırasında diğer turlara nazaran daha rahat hareket edebiliyormuşsunuz.Sadece ilkel bir siteleri ve pek kolay ulaşamadığınız bir mail sistemleri var. Ben mailleşmelerle pek verim alamadım. Gel sen hallederize yakın bir yarım ingilizceyle bir mail aldım. 12 ay boyunca her hafta tura çıkıyorlar.Programları ise şöyle:Our Regular Tour: Pyongyang-Keasong-Mt.Myohyang(3N4D),RMB 4800 or EUR 520,Everyday(from January to December,2011)

 

Day 1 : Dandong/Sinuiju/Pyongyang Train(220km), Our guide will meet you and escort you to Dandong Custom at 8:00 . The train that you take will start at 9:00 after finishing with all exit formalities. You will across the magnificent Yalu-River Bridge and in 5 minutes arrive in the border city Sinuiju of North Korea.After entry procedures you will leave Sinuiju for Pyongyang by korean local train and arrive the capital Pyongyang at 18:00.And then you will be transfered to Hotel in Pyongyang.

 

Day 2 : Pyongyang/Mt.Myohyang/Pyongyang Bus(160km), City tour in Pyongyang: Mansudae fountain Park, Mansudae Grand Monument(Long live Monument), Chollima Statue ,Arch of Triumph; And then to Mt.Myohyang:visit International Friendship Hall where gifts presented from foreign countries to President Kim Il Sung and leader Kim Jong Il are displayed ,Pohyon Temple (buddhist temple of 11th century),after lunch in Hyangsan Hotel return to Pyongyang, visit the Pyongyang Children’s Palace or School and appreciate the performance of children. After supper appreciate the wonderful Arirang Mass Game (from 1st,August to 10th, October), 21:30 back to Hotel.

 

Day 3 : Pyongyang/Keasong/Pyongyang Bus(168km), About 2 hour’s drive reach the capital of Koryo-Dynasty, the first unified state in the korean history.First visit DMZ:Panmunjom Military Demarcation between North and South Korea,the Meeting Hall where truce negotiation was hold and armistice was signed in the year 1953.And then Koryo Museum.Back to Pyongyang,visit Mangyongdae,the PresidentKim Il Sung ‘s native home.Then the world deepest Pyongyang Subway,Tower of the Juche Idea,Monument to the Founding of the Party,to Hotel.

 

Day 4 : Pyongyang/Sinuiju/Dandong, Kim Il Sung Square,train to Sinuiju start at 10:10 and arrive in China at 16:30;End of the North korea tour.

 

Eğer acelem olmasaydı bu acenta ile yapmak isterdim. Çünkü vizeye 7-8 gün önceden başvurmak gerekiyor. Siz sadece acentaya taranmış pasaport bilgileri ve vizeyi yolluyorsunuz, onlar vizeyi hallediyor. Vize denilen A4 kağıda verilen grup vizesi yani pasaportunuza herhangi bir mühür vurulmuyor yada pul yapıştırılmıyor.

 

 

 

3. Explore North Korea : DDCTS ile aynı anda aynı maili attığım Explore North Korea bana bir kaç saat içinde dönerek bir form yolladı. Bu formu doldurmamı ve maile bir fotoğraf, pasaport ve vizenin taranmış halini ekleyerek yollamamı istediler. 3 gece 4 gün tur ücretlerinin 5800 RMB (650 Euro) olduğunu, eğer 8-11 Ekim arasında yapılacak tura katılırsam 10 Ekim’de son gösterinin yapılacağı Arirang festivalini de izleyebileceğimi bildirdiler.Her şey gayet uygun görünüyordu. Bir çok forum sitesinde bu tura katılanlar çok güzel şeyler yazmışlardı. Sitede tur programını incelerken bir şey dikkatimi çekti. Kalın puntolarla tura katılacak herkesin çift giriş Çin vizesinin bulunmasının ana şart olduğu yazılmıştı. Ama ben Moğolistan’dan aldığım çift giriş vizeyi bir kere zaten Kore’ye çıkarken kullanmıştım ve şimdi ikinci girişimi yapacaktım.Eyvah her şey yattı diye düşündüm bir an. Acentaya hemen mesaj atıp durumu bildirdim. Bir süre sonra bana geri dönüp Pyongyang’tan Çin vizesi alabileceğimi bunun 50 dolar tutacağını ve o günkü tur programımı biraz aksatacağını söylediler. Bu güzel haberdi yoksa Çin vizesini almak için iki seçenek vardı önümde biri Moğolistan’a geri dönmek diğeri ise Tokyo’ya gitmek. Bangkok’ta Yekta için Çin vizesi almaya gittiğimiz konsolosluktaki bayan yetkilinin bırakın vize alamazsın demeyi bir dövmediği kalmıştı bizi. Daha önceki  3 Çin yolculuğumuzda da Hong Kong’tan almıştık vizeleri ama Olimpiyatlardan beri orada da TC vatandaşlarına vize vermeyi durdurdular. Şu an sadece Ulanbatur ve Tokyo’da veriyolar.

 

4-5 gün sonrasında da bana mail geldi :

 

Murat,This is Explore North Korea Tour Group,

 

We would like to inform you that your visa has been approved by North Korean embassy. So please come to Dandong on the 7th of Oct to hand in your passport and start the tour on the 8th of Oct.(at 8:00a.m. from Dandong train station)

 

1) Please inform us your arrival time and transport number then we can send a person to pick you up.

 

2) If you need help to book the hotel in Dandong please tell us your bardget then we can help you to book the hotel.

 

3) How to behave as a tourist in North Korea is in the attachment please read carefully cause North Korea is a diffrent country.

 

4) If you would like to get reentry china visa in North Korea then it might disturb part of your itinerary in North Korea. We should let you know this before your departure.(50-60usd for the visa)

 

5) Since you will come to Dandong on the 5th then you don’t need to pay the deposit to us now. You can pay us the whole payment when you come to Dandong. For more questions welcome to ask we would be very happy to answer you. Keep in touch.

 

Katılacağım turun programı ise şöyle:

 

Day 1 : (9am) Depart From Dandong To Pyongyang via Train (19:00) Arrive Pyongyang,Rest after your journey. Overnight At Yanggakdo Hotel

 

Day 2 :Drive to Kaesong (Former Capital and South Korean Border City)Panmunjom (DMZ),Koryo History Museum,Tower Of The Juche Idea,Overnight At Yanggakdo Hotel

 

Day 3 :Mansudae Fountain Park,Mansudae Grand,International Friendship Exhibition,Buddhist Kwangbop Temple,Kim Il Sung’s Birthplace (Mangyondae), Pyongyang Metro (Subway),Overnight At Yanggakdo Hotel

 

Day 4 :Handicraft Exhibition Hall,Shopping At A Local Market,Train Back To Dandong,(Train Starts at 10:10 a.m. from Pyongyang arrive in Dandong around 16:30p.m.)

 

 

Included :Transportation in Pyongyang,Train Transport to Pyongyang from Dandong and Return,Hotel Food,Admission Fees,Visa Fees,Insurance(value 30,0000rmb),Personal Tour Guide,Free Pickup at Dandong Airport or Dandong Train Station

 

Not Included:Drinks,Souviners,Tips (¥50 Per Day or Gift Items),Flight/Train to Departure City (Dandong),Hotel in Departure City (Dandong),Single Room Supplement Fee(35euro per day)

 

Şu an Dandong’a geldim ve turun başlayacağı cumartesi sabahı beklemeye koyuldum. Havaalanından Explore North Korea’nın yetkilisi Sabrina beni alarak taksiyle otelime kadar bıraktı. Çalışmam için de Kuzey Kore’de dikkat edilmesi gerekenler başlıklı 4 sayfalık bir metin verdi.Yemek yiyebileceğim restoran tavsiyesinde bulundu. Tavuk, biftek, balık gibi şeylerin çince karşılıklarını ve gerekli adresleri bir kağıda yazarak taksicilere ve lokantalara göstererek anlatmam için verdi.

 

Kuzey Kore’de dikkat edilmesi gerekenler: 

 

North Korea Essential Information and Guidance Notes                                    

 

-Please respect the country;Korean people are very particular about manners, respect for the elderly, and caring for children. -Please respect the Korean peoples living habits, and ideological concepts. Please don’t argue with your Korean guide about political questions. During traveling in North Korea we must obey the group arrangements of the Korean tour guide. It is prohibited without permission to leave the team activity, Please don’t take photographs of poor or bad buildings and landscapes, military objects or soldiers. During a visit to Panmunjom, please don’t greet, or wave to South Korean soldiers. Please remain serious in the front of the Kim Il Sung statue when you present flowers or take photographs. One cannot imitate the leaders’ posture in photographs or otherwise. You are not allowed to visit relatives and friends while traveling in North Korea, nor are you allowed to go to local people’s homes. Please follow the rules. If you have any problem arising from disobeying the above, you will have to deal with the problem yourself.In North Korea it is absolutely prohibited to seek any form of interview, or to attempt to obtain political information.

 

Passport: Before you go to North Korea, you must have a double (or multiple entry) China visa, because this tour is scheduled China-North Korea-China.You should arrive in Dandong 1 day before the departure day of the trip, to hand in your passport to us at Explore North Korea. We will return it to you on the departure day, when you go through Dandong Customs. After you get into North Korea (Sinuiju) your passport will be given to your North Korean guide, who will retain it until your North Korean departure point.Hence, for any emergency requiring the passport please ask your North Korean guide.

 

Time:North Korea time (GMT plus 9) is one hour ahead of China (GMT plus 8).

 

Climate:Pyongyang temperature is equivalent to Dalian of China, Myohyang-san, North Korea, is equivalent to the temperature of Dandong China, Kaeson, North Korea, the temperature is equivalent to Beijing. Please prepare the appropriate clothing.

 

Customs :Manual zoom cameras, video cameras, high-grade digital cameras, digital video camcorders and other large electrical appliances are required to be declared to Customs. Visitors must not take Korean Currency either into or out of the Country. Do not attempt to carry pornography or politically unsuitable literature. Visitors can take 200 cigarettes, two bottles of wine into North Korea. Into North Korea it is strictly prohibited to take cell phones, portable computers, data delivery cards, binoculars,audio-visual products,, MP3, Ipad, Iphone, (any electronic with GPS). (You can bring these things with you when you travel around China and you can store them in our agency in Dandong China when you start your North Korea trip, and collect them when you come back from North Korea to Dandong.). Alternatively, you can have them ready to be surrendered to North Korean Customs, who will probably secure them and hand them to your North Korean guide until you depart the country. When you enter North Korea’s border everything will be manually checked. Please be understanding and patient.It is forbidden bring back into China from North Korea any plant, or product made with feathers…but you can bring back ginseng from North Korea.You can not take photographs of North Korean or Chinese Customs areas when either entering or departing. Currencies:Tourists are allowed to carry 20,000 Chinese Yuan per person in cash, or 5,000 U.S$ or equivalent in foreign currency. Credit cards etc. do not work. North Korean national currency can not be used in the DPRK by visitors. Euro and Chinese Yuan are the most easily used currency. (Small change may not be available, so best to have lots of small denomination coins or notes), US$, Honk Kong $, UK£, Japanese Yen may be changeable in the Hotel in Pyongyang, but outside thereof it may be impossible.

 

Western tourists mixed with Chinese tourists rules: For Western tourists mixed with Chinese tourists, you have your own English speaking guide during the whole trip. You have to follow with the whole Chinese big group together during the trip. It is prohibited without permission to leave the team activity.

 

Transportation: Pyongyang to Sinuiju is around 220 km. The trip will take 5.5 hours by train. The normal trains in North Korea are electrically powered, and hence an electrical power failure can cause extensive delays to that trip, Tourists are not allowed to throw any rubbish or food out of the window. You will notice how clean and tidy the North Korean people keep their country. On the train do not take pictures or video. In Pyongyang, air-conditioned tourist coaches are provided for the whole trip. Expect an early start after breakfast, and not to return to the hotel until after dinner.

 

Photos: North Korea government is sensitive about the photos that you take in North Korea.No photos of Military things or soldiers and or on the train from Dandong to Pyongyang and return.In DMZ zone you have to follow the rules that the Korean guide will tell you. Do not take any photos that you are not sure about. Please always ask permission from your Korean guide.After the trip the Korean customs will check your photos in the camera please be patient with it.They might directly delete photos, which break the rules. If you have other photos that you took in other country please leave the memory card in Dandong China to avoid any trouble during your trip.

 

Meals: Meals are relatively simple because that is the Korean cuisine, using more vegetables and less meat; actually relatively healthy and light. Please bring your own small number of dishes and foods if your appetite is big. Usually lunch on the train is a packed lunch, distributed on departure from Sinuiji. Hotel breakfast is a buffet, and dinner is Korean meal (Korean-style dishes set meals).

 

Hotels: In North Korea during the tour, visitors will stay at North Korea’s best hotels. Room allocation will generally involve the same sex, in the standard twin bedded room. If you have other requirements, the additional costs will be your responsibility. Hotels are equipped with a simple wash supplies, i.e. soap, towels. ??There is no shampoo etc. in the hotel??You may wish to take your own. North Korea usually voltage is 220 volts, using 3-pin flat type, or European 2 pin round outlet. If necessary, the hotel lobby can also be asked for adaptor. Hotel shower, please be careful not to spread water outside of the bath, because there is no drain outside the bathtub. You will have to pay compensation for water damage done to either your carpet, or for damage done to the room below. Remember not to wear pajamas and slippers to walk in the hotel. If tourists need to make international long-distance calls, they may be available in the hotel lobby, dial-up as follows: country code + area code + telephone number 0086 +415 +12345678, generally 1 minute cost 17 Yuan. Before you check-out, ensure you have all your belongings. The room key should be returned to the reception desk.

 

Luggage: All valuables (documents, money, camera, etc.) must be carried with you during the trip. Do not leave any valuables in the hotel or in the coach. It will get lost.

 

Information: Bring your own items include: commonly used drugs (such as save the heart pills, motion ship sickness medicine, berberine, cold medicine, band-aid, etc.) Umbrellas, batteries, sunglasses, skin-care products etc. are simply not available.

 

Tipping:In order to express friendship and gratitude, it is customary to present small souvenirs.When visiting some exhibitions, you may get another English speaking guide in addition to your normal one. For example the Panmunjom guide (military) may like a packet of cigarettes, while the female at the International Friendship Exhibition may like some make-up. Those are certainly not essential.Tourists will visit the Children’s Palace or a school during the trip. If visiting the school, some stationery or educational supplies would of course be appropriate.Your regular guide should be tipped about 100 Yuan per person (for the standard 4 day trip, perhaps more for a longer trip), but as you may find they turn out to be your best friend in North Korea, you may wish to give an extra gift as well. You may also choose to remember the driver. Gifts should appropriate and when the occasion arises, solemn and polite.

 

Expenses in North Korea: There are some expenses in North Korea like at the Friendship Tower (This is really a Chinese memorial to their dead, and Chinese visitors of course take it seriously), or at the Bronze statue of Kim Il Sung Mansudae. Flowers cost 20 Yuan a bunch. You may be offered, or you may wish to request a traditional meal of Chicken Casserole with Kaesong Ginseng. The minimum serving will be sufficient for 2 people, and will cost about 200Yuan (100Yuan each). Between about August 1 -October 15, there are North Korea’s large-scale celebrations called Arirang Festival, also known as the Mass Games. This absolutely unique song and dance extravaganza costs 800 Yuan per person.

 

Single room supplement fee: If you would like to stay in a single room, the supplement is 35 euro per night.

 

Please follow the rules any problem above arising tourists should deal with it by themselves.

 

 

 

DANDONG

 

Çin’in kuzey doğusunda liman şehri olan Dandong gezginler için Kuzey Kore’ye geçiş noktası olma dışında fazla bir anlam ifade etmiyor. Ama buradan bir tura katılıyorsanız en azından bir gece geçirmeniz zorunlu olunca burada yapılacaklar listesine koyduğum 3 şeyden dilediğinizi yapabilirsiniz.

 

1. Yalu Nehrinde bot gezisi: Yalu nehri Kuzey Kore ile sınırı oluşturuyor ve buraya gelen turistler eğer Kore’ye geçmeyecekler ise bot gezisi ile karşı tarafın 3-5 metre yakınınına kadar giderek diğer tarafta balık avlayan insanların fotoğraflarını çekiyorlar. Ellerine verilen dürbünler ile de bu dünyadan soyutlanmış insanların hayatlarını olduğu kadar gözlemliyorlar.

 

Bu gezi sırasında nehrin öbür tarafında balık avlayan insanların neler hissettiğini çok merak ettim. Her gün teknelerle binlerce insan gelip fotoğraflarınızı çekiyor, Kuzey Kore tarafını arkalarına alıp ailecek pozlar verip gidiyorlar.Çin tarafı gökdelenlerle dolu Kuzey Kore tarafında ise 2 katlı dökülen binalar ve  ölüm sessizliği hakim. Berlin duvarı gibi olsa gene arka tarafı göremezdiniz ama böyle her şey gözünüzün önünde olunca zor olsa gerek.

 

Nehrin üzerinde 2 tane de körü bulunuyor. Bir tanesi orjinal hali ile duran ve Kore savaşı sırasında Amerikan bombardımı ile yarısı yerle bir edilen Yalu Jiang Duan Qiao. Diğer köprü ise yeni yapılan ve her gün üzerinden geçen yüzlerce kamyon ile Kuzey Kore-Çin ticaretinin döndüğü Friendship Bridge.

 

2. Hu Shan Cheng (Tiger Mountain): Eğer Pekin veya başka bir yerde Çin seddini görmediyseniz Dandong’a 90 km uzaklıkta bulunan Çin Seddi’nin başlangıç noktasına gidebilirsiniz. Ayrıca bu dağda tapınaklar,manastırlar ve mağaralarda bulunuyor.

 

3. Müze: Kore savaşında Amerika’ya karşı Çin’in direnişi ve Kore’ye destek oluşunun anlatıldığı tarihle ilgilenenlerin ilgisini çekecek bir yer.

 

Dandong’ta hostel bulunmuyor. Kalacak yerde 2 seçeneğiniz var. 20 Euro civarı fiyatları ile gar ve otobüs terminelleri yanında bulunan genelde 2 yıldızlı oteller ile 40-50 Euro oda fiyatları ile 4 yıldızlı ve son derece lüks oteller. Bunlardan hangisini tercih ettiğiniz acentaya bildirirseniz onlar size yer ayarlıyorlar. Ben kendim ayarlarım dersenizde eğer “elong ” denilen Çin’in en gözde otel ve uçak bileti satan online sitesine girip nerdeyse yarı fiyatına otel yarlayabilirsiniz.Ben böyle yaptım ve bırakın normal otel fiyatlarını tripadvisor gibi batılı konaklama sitelerine göre bile yüzde 30 daha indirimli oda alabiliyorsunuz.Çinliler batılı şirketlere hiç bir zaman meydanı bırakmıyorlar.

 

KUZEY KORE – Ekim ,2011

 

1. GÜN

 

Sabah saat 07.40’ta Sabrina gelip beni otelden alıp tren garına götürdü. Saat 9’da hareket edecek tren öncesi beni aynı grupta yer alan 5 Çinli ve bir Hollandalı ile tanıştırdı.25 yaşlarında ingilizce bilen Çinli bir çift, 50’li yaşlarda bir karı koca,  60 yaşında ki Şangay’lı işadamı Şİan ve tek başına 6 ay sürecek bir dünya turu yapan Malice. Grubun 20 kişi olacağını ve tek ingilizce konuşanın ben olacağımı düşünürken harika bir gruba denk geldim.

 

Gümrükten geçip Çin’e veda edip 8 dakika sürecek nehrin diğer tarafına geçen yolculuğumuza başladık. Karşı tarafta Kuzey Kore’nin tren garında durduk. Önce rehberler geldi. Malice ve benim rehberim Çinlilerden ayrı. Çok iyi ingilizce konuşan,güzel giyimli genç bir Kuzey Koreli bayan olan Miss Che gelip bize kısaca kendini tanıttı ve öğlen saat 2’de kalkacak trene kadar ki programı anlattı. 15-20 dakika sonra gümrük görevlisi askerler gelip çantaları aramaya başladı.Malice’in Ipad’i alınıp paketlendi, benimde daha önceden hazırlayıp lap top çantasına koyduğum bilgisayarım,cep telefonum ve hatıra olarak Dandong’tan aldığım Kuzey Kore paraları açılıp incelendi.

 

En korktukları şey laptop ve cep telefonlarının GPS programları, hemen bunları bulup çalışıp çalışmadığını kontrol ediyorlar. Gümrük görevlileri her türlü teknolojik alet konusunda eğitim almışlar. Fotoğraf makineleri, bilgisayarlar, Ipadler,cep telefonları gibi aletleri son derece hakim bir şekilde kullanabiliyorlar. Neyse hatıra paralarıma el koydular, kalanlarıda paketleyip mühürledikten sonra rehberlere teslim ettiler. Dönüşte gümrüüğü geçince geri teslim edecekler.

 

Sonra sırtçantalarını aramaya başladılar. En korktuğumda buydu. İçinde bir sürü kirli çamaşır var. Üstteki dosyayı alıp gezdiğimiz ülkelerden topladığım harita,kart,flyer gibi ıvır zıvırları incelemeye başladı.Turistik Seul haritasını görünce biran durakladı.’Al senin olsun, evine götür asarsın’ dedim.Gerçekten verirmisin? derken gözleri parladı.Çantamı aramayı bırakıp,diğer vagona devam etti.

 

İstasyonun belli bir bölümünde tadilat var. Yaklaşık 50 kişi normalde teknolojik aletler olsa basit bir motorlu çıkrık sistemi gibi, belki 10 kişinin rahatça halledebileceği işi yapıyorlar. Herşey elle yapılıyor. Malice’in yorumu doğru. Kimsenin işsiz kalmaması lazım. O yüzden istihdam sağlamak için aletten çok insan gücü kullanılıyor.

 

İstasyonlarda,trende yolculuk sırasında,otobüste fotoğraf çekmemiz yasak.Nedeni de çok basit. Kaldığımız yerler,gezeceğimiz göreceğimiz yerler hepsi Turizm departmanı tarafında belirlenmiş ve dört dörtlük hazırlanmış. Yollarda istemedikleri görüntüler mesela zor şartlarda çalışan insanlar çıkabiliyor. Bunun fotoğraflanmasını da istemiyorlar. Bir yerde yüzlerce 6-8 yaşlarında çocuğun yol yapımı çalişmasında çalıştığını görünce artık samimi olduğumuz Miss Che’den 1-2 fotoğraf çekmek için izin istedim. Neden kötü bir şey gördünüzmü hemen çekmek istiyorsunuz, çocukları fotoğraflaman hoş olmaz dedi.

 

Git geller diyorum ya işte bir yandan BBC’de bir İstanbul haberi çıkıp Eminönü’nün karmaşasını,kara çarşaflı kadınları,denizin pisliğini gösterip geçince sinirlenip bu kadar güzellik varken neden bunu çekiyorlar diye düşünüyürum ama diğer yandan da sadece burada değil başka ülkelerde de yüzünde hayata,yaşanmışlıklara dair izler taşıyan insanları fotoğraflıyor, o karmaşanın içinde renklerin harmonisini yakalamaya çalışıyorum. Binaları,plajları ya da takım elbise giymiş insanları çekmekten ne zevk alınabilir ki. Sonuçta  biz gezginler haberci ya da gazeteci değiliz. Che ise ülkesinin en iyi şekilde tanıtılması için çalışıyor.

 

Trenden inip istasyonun üst katında ki bekleme salonuna çıktık. Her şey abartılıyor ya o anları yazarken ilk günün ilk saatlerinde ne kadar ürkek olduğumuzu hatırlıyorum. Tuvalete bile rehberle gideceğimi düşünüp izin istemiştim gülerek bak orda kendin git deyince de şaşırmıştım.Otelin kapısından tek başına çıkamazsın, fotoğrafların hepsi kontrol ediliyor, yasak fotoğraflar çekersen hapise bile girebilirsin,politika asla konuşma,halktan insanlar ile muhabbet edip fotoğraf çektirme, daha neler neler okumuştum. Hepsi abartılmış yazılarmış. Tek kural var Kuzey Kore’de. Kendi başına seyahat edemezsin. Bu akşam güzel bir tiyatro varmış hadi gidelim Miss Che diyorsun ve gidiyorsun. Sonuçta burada kullanılan para çok değersiz ve doğal olarak bizim bu parayı kullanıp burada zengin hayatı sürmemiz söz konusu değil.

 

İstasyon da beklerken öğlen yemeklerimiz dağıtıldı. Bu gezi boyunca götürüldüğümüz bütün restoranlarda bir kuş sütü eksik ağırlandık. Önüme 10 kap hepsi birbirinden lezzetli yemeğin sırayla konduğu oldu. Çatlamak üzereyken hala önüne güzel şeyler koyulunca insanın koşa koşa kaçası geliyor.Kaldığımız otelin birinci katında da Çin,Kore,Macau ve Batı yemekleri restoranı olmak üzere dilediğinizi seçip ücretsiz yediğiniz 4 restoran bulunuyordu.

 

6 saat süren ve yol boyunca hasat mevsiminde tarlalarda çalışan binlerce insanı gözlemlediğimiz yolculuğun ardından Pyongyang’a vardık. 1953 yılında kurulan Kuzey Kore’de önce birinci ayak olarak tarım devrimi geçekleştirilmiş. Şu an ülkenin her yeri ekili ve bilinçli bir tarım oturmuş durumda.Rehberimiz Che eğitimli bir hanımefendi de olsa onunda bir kaç günlük süre için haftaya tarlaya gidip hasatta çalışacağını öğreniyoruz.

 

İstasyona inince bu ülkede ki ilk şokumu yaşadım. Taş büyük bir bina düşünün Haydarpaşa gibi ve iç avluda yüksek sesli bir klasik müzik çalıyor. Trenden inen binin üzerinde insanın hepsi Charlie Chaplin filmlerinde ki, 1930’lu yıllarda ki Amerikan filmlerinde olduğu gibi koyu tonlarda ceketler ve pantolonlar giymişler.Ceket ve gömlekler yakasız,kalın ve soluk renkli kumaşlardan yapılmışlar.3-4 değişik çıkış kapısının önünde göğüs göğüse yapışarak kuyruklara girdiler. Ellerde paketlenmiş eşyalar,başların üstünde koliler,Nazi Almanya’sın da ki gibi etrafı gözleyip emirler verip belgeleri kontrol eden askerler.Ve en önemlisi bu düzen dışında hiç yaşamamış, bu hayatı kanıksamış, dış dünyada neler olduğundan hiç haberi olmayan, her komutu yerine getiren insanları ile bu sahneler gerçek, bir film setinde değiliz. Miss Che’nin Mr. Murat be quick seslenişi ile hayal aleminden çıkıp ayrı kapılardan çıkarılarak bindirildiğimiz turist otobüsüne oturdum. Malice ile aynı şeyleri hissederek bakıştık. Welcome to Pyongyang.

 

Otelimiz Yanggakdao Hotel tam 64 katlı ve 4 değişik kültürden restoranı, karoke barı, kafesi, casinosu, kapalı yüzme havuzu, saunası, süpermarketi, kitapçısı, hediyelik eşya dükkanları ile ufak bir kasaba adeta. Bana 16. kattan bir oda veriliyor, oda arkadaşımda Şian. Akşam yemeğinin ardından odalara çekiliyoruz çünkü ertesi gün yoğun bir programımız var.

 

Sabah saat 6.30’da Miss Che’nin telefonu ile uyanıyoruz. Kahvaltının ardından Güney Kore sınırında yer alan Panmunjom’a yani DMZ denilen tampon bölgeye hareket ediyoruz.3 saat süren yolda yine tarlalarda çalışan insan manzaralarını bolca görüyoruz.

 

Sınırda bizi askerler karşılıyor ve bir tanesi rehberimiz oluyor. Önce Kore savaşı ile genel bir bilgilendirme, harita üzerinde tampon bölgenin anlatılması, savaşın sonunda anlaşmaların yapıldığı odalar ki aynen o günkü gibi duruyorlar, sınır çizgisinde bekleyen askerlerin nöbet değişiminin gözlemlenmesi  gibi 1 saatlik bir yürüyüş yapıyoruz. Karşıda Güney Kore bayrağı dalgalanıyor yanımızda ise Kuzey Kore daha geçen ay diğer taraftan dürbünlerle bu tarafı izlemiştik.

 

Kuzey Kore daha çok savaşı ve bu savaşta ki haklılığını anlatmaya çalışıyor diğer tarafta ise modern dünya ile kıyaslanan, geri kalmış, ormanları kesen, daha bahnaz kafaların olduğu Kuzey Kore üzerine bir propaganda yapılmıştı.Bir tarafta tüm dünyayı arkasına almış bir Güney Kore bu ülkelerden biride biziz, diğer tarafta ise sadece Çin’den o da malzeme yardımı dışına pek çıkmamış bir destek almış Kuzey Kore.

 

Bu savaşlarda kültürler çok ön plana çıkıyor. Kore insanı inatçı, çalışkan,zor şartlara banamısın demiyor,iyi eğitimli,zeki, sporcu ve atletik.Bunları hesaba dahil ettiğinizde Ortadoğuda, Kuzey Afrika’da, Orta Amerika’da emperyalist güçlerin at koşturmasının yanında, buralarda hatta Vietnam’da neden başarılı olamadığını anlıyorsunuz.Düşünün ki  bu kadar yıl ambargoda kalmış,yokluğa terk edilmiş bir ülkede yerlerde inanın köylerde bile bir çöp göremiyorsunuz,eğitim oranı çok yüksek. Sağlık ve Eğitim’in her kademesi ücretsiz olarak herkese sunuluyor.

 

Sınırın ardından sırada Koryo krallığının başkenti tarihi şehir Kaesong var. Sınırın çizilmesi müzakereleri sırasında güney bu şehri kendilerine katabilmeyi çok istemiş ama kuzey bu konuda asla taviz vermemiş. Burada Koryo tarihine ışık tutan Gaoli müzesini geziyoruz.Burası 992 yılında inşa edilmiş bu toprakların ilk üniversitesi ve hukuk,şiir ve matematik konuları ağırlıklı eğitim veriyormuş. Antak eserlerin bulunduğu sergiyide gezdikten sonra Keasong’ta yemek yiyeceğimiz restorana doğru yola koyuluyoruz.

 

Geçtiğimiz bir caddede ilk geldiğimde itasyonda yaşadığım şoktan sonra ikincisini yaşıyorum. Yüzün üzerinde 5-6 yaşlarında çocuk sırtlarında kum çuvalları, ellerinde keserleri ile taşları kırıp bunları yere döşeyerek yol yapıyorlar. Hepsi arkasına motor takmış gibi o kadar hızlı hareket ediyorlar ki sanki bir şeye yetişmeleri lazımmış gibi. Eller yüzler çamur olmuş ama öyle bir pejmurdelik yok. Renkli ve güzel kıyafetler giyilmiş ama tabi ki bu ortamda her şey toza çamura bulanmış. Aynı çocukluğumuzun omo reklamları gibi çamurda top oynayıp her yerini çamura bulayan çocuklar gibi buradakiler içinde bu yolu yapmak sanki bir oyun.

 

Myanmar’da da aynısını görmüştüm. İnönü zamanı 50’li yıllarda bizde de çocukların yol yapımında çalıştırıldığını babam anlatmıştı.Garip bir uygulama. Demek ki fazla güç gerektirmeyen yol yapma işi atıl bir güç olarak kaldığı düşünülen çocuklara bir oyunmuş gibi sunulup yeni yollar inşa ediliyor.

 

Tabi ki bu sahnelerin fotoğrafları yok.Matahari’ye benzettiğim Miss Che geyik konularda gülüşürken, nasıl olsa samimiyiz çekelim şunun fotosunu tadına geldiğinizde bir anda Demir Lady’e dönüşüyor.

 

Yemeğin ardından 2 saatlik yolculukla tekrar Pyongyang’tayız. İlk olarak Kore Deniz kuvvetleri tarafından yakalanan Amerikan ajan gemisi Pueblo’yu geziyoruz.Önce yakalanış süreci ve sonrasını anlatan bir video izledik.Esir alınan komutan ve askerlerin iade sürecinde yaşananlar halen günümüze bile ışık tutacak kadar ilginç. Önce Amerika geminin sivil olduğunu ve balık avladığını iddaa ediyor, bu tutmuyor sonra yanlışlıkla Kore kara sularına girdiğini. Geminin iç donanımını gördükten sonra geminin bilgi toplama amaçlı bir ajan gemisi olduğunu net bir şekilde görebiliyorsunuz. Yakalananlar ise bir kaçı üst düzey komutan ve askerler, kimlikleri her şeyleri belli. Tabi belki izin günlerinde askeri gemiyi kaçırıp, balık avlamaya çıktıkları iddaa edilebilir.

 

Yani kısaca şunu görüyorsunuz dünya medyasını ve sizi her şartta destekleyecek ülkeleri arkanıza alırsanız her şeyi iddaa edip, bütün dünyayı hadi olmadı büyük bölümünü inandırabilirsiniz. Aya gittikte dersiniz, şu adam diktatörde dersiniz, bu ülkeyi boykot edelim de dersiniz. Hele teknolojinin gelişmediği yıllarda o kadar kolay yapılmış ki halen devam eden bu ortaya bir yalan atıp medyayla destekleme olayı, bir çok ülkeye istediği gibi at koşturma imkanı sağlamış.

 

Günümüzde bu politika gene popüler.Demokrasi ihraç etme adı altında diktatörleri temizleme harekatı diyebiliriz.Batılı şirketlere yol vermeyen bir ülke düşünün. Ülkenin gelirlerinin dışarı gitmesini istemeyen ve bu kaynaklarla  halkının zenginleşmesini isteyende mert bir lider olsun.Önce bütün dev şirketlerin sponsorluğunda rehber kitaplarla, gazetecilerle anti propaganda yapılarak ön yargılar oluşturulur.Ardından boykotlarla ülke çıkmaza sokularak enflasyon patlaması ile ekonomisi çökertilir.Durum kötüye gidince önce istenilen hükümet maddi olarak desteklenip yeni lider dünya medyası tarafından yıldızlaştırılır. Ve iktidara taşınır.Bu sonuç vermezse o ülkenin ayrılıkçı güçleri tespit edilip, örgütlenmeleri ve gene maddi olarak desteklenmeleri sağlanır. Ayrılıkçı güçler ile mücadelede ölen insanlar artık o ülkenin liderini diktatörleştirmek için yeterlidir. Ve artık bu diktatörü temizleyip, demokrasi getirmek lazımdır. Birleşmiş Milletler, Nato göreve çağrılır. Diktatör devrilir. NGO’lar ve barış güçleri ülkede yeni düzeni sağlamak için iş başındadırlar. Halk açtır,sefildir,yılmıştır. Ama dünya nüfusunun sadece onda birini oluşturan modern toplumların hayat standartlarını korumak için bunun yapılması gerekmektedir.

 

Bugün çok savunulan demokrasi tek devlet olarak dünyada uygulansa acaba sonuç ne olur. 6 milyar insana Kaddafi,Esad,Mübarek,Kım Il Sung,Chavez,Castro,George Bush seçenekleri sunulup “Hangisi savaş suçlusu olarak asılmalıdır?” diye sorulsa, acaba sonuç ne çıkar.Bugün hala Kuzey Kore yüzlerce delile delil ekleyerek 50 yıl önceki olayı ve haklılığını ispatlamaya çalışıyor. İnsanın aklına Sadri Alışık’ın haykırışı geliyor “Gene mi gol değil”. Maalesef Kuzey Kore’li dostlar, hakem görmemiş.

 

Ve Pyonyang metrosundayız. Her gün yüz binlerce insanı taşıyan bu metro tam 50 yıl önce inşa edilmiş.Her istasyon aynen Moskova’da ki gibi birer müze adeta. Duvar süslemeleri,tablolar, heykeller hepsi güzel sanatçıların ellerinden çıkmışlar.Her ülkede aynı şeyi düşünüyorum. Biz 1960’da Pyongyang’ta bile harika bir metro inşa edilirken başkentimizde, İstanbul’umuz, İzmir’imiz de ne yapmışız?

 

Ardından bir ortaokulu ziyarete gittik.. Birbirinden yetenekli çocuklar çeşitli müzik aletleri çalıyorlar.Yaklaşık 45 dakika süren gösterinin ardından çocuklarla birlikte dans ettik. Herkes yanında getirdiği hediyeleri veya gönlünden kopan parayı öğretmenlere sunarak okula destek oldu.

 

Tower of the Juche Idea ve kütüphanenin önünde yer alan şehir meydanını geziyoruz.Bu kule 15 Nisan 1982’de Juche Idea’nın yazarı liderleri Kim Il Sung’un anısına onun fikirlerini onurlandırmak için inşa edilmiş. Juche fikri kısaca şöyle özetlenebilir. Devrimin ve yeniden yapılanmanın asıl sahibi bir araya gelmiş halklardır ki onlar bu fikrin motivasyon gücüdür.Kişi kendi kaderinden sorumludur  ve aynı zamanda kişi kendi kaderini şekillendirecek kapasiteye de sahiptir. Bu fikir Kore devriminin ana kaynağı olmuş ve İşçi partisinin tüm politikaları bu fikirin ışığı doğrultusunda şekillendirilmiş.

 

Meydanda fotoğraflar çekerek havayı kararttık. Otele dönüyoruz ama yemekten sonra odaya çekilmekte istemiyoruz. Miss Che ile neler yapabilirizi konuştuk. İtalyanların inşa ettiği ve akşamları çok eğlenceli olan Fun Park’a gitmeye karar verdik. Yemekten sonra saat 8’de lobyde Malice,ben ve Miss Che buluşup minibüsümüze atladık.

 

Yoldayken basit bizdekiler gibi bir Lunapark bekliyordum. Lunapark’ın kapısında bizi 3-4 bin kişilik 4’erli sıralar ile dizilmiş kuyruk bekleyen insanlar karşıladı. Biz turist torpili ile sıra beklemeden devasa parka girdik. kapıda bize birde rehber tahsis edildi. İçerde de tüm aletlerin başında yüzlerce insan kuyruk bekliyor.

 

Bu park öyle salıncağa binelim, kayıkta sallanalım tadında bir yer değil. Bugün dünya lunapark eğlence sektöründe ne kadar çılgın ve son teknoloji alet varsa hepsini getirmiş İtalyanlar buraya. Malice bir sürüsüne Miss Che ile birlikte bindi bende onların çantalarını tuttum. Öyle 100 metre havaya bir direğin çevresine oturup fırlatılmak, superman gibi uzanıp roller costerla havada 100 km hızla bir öyle bir böyle dönüp uçmak pek benlik değil.

 

Dolu dolu geçen bir günün sonunda biraz Şian ile muhabbet edip ardından da BBc izlerken uyumuşum. Ertesi gün Çin vizesi için konsolosluğa benimde gideceğim söylendiği için 3. gün programında ki Myohyangsan dağını kaçırıyorum. Napalım kısmet değilmiş. Ama ben kısmetimi şekillendirip, dandong’ta vizeyi benim yerime başkasının halletmesi garantisini almıştım. Ahh Juche Idea ahh.

 

Sabah saat 9.30’da geleceği söylenen rehber ancak 10.30’da beni alıp Çin Konsolosluğu’na götürdü. Ve bingo, ulusal gün kutlamaları dolayısı ile konsolosluk kapalı. Hadi bakalım ayıkla princin taşını.Rehber “Daha dün arayıp sorduk, bayramda açıkmısınız” diye,”Açığız” dediler. Bu çinlilere güven olmaz diyerek ne yapacağımızı düşünüyor. Normalde ertesi gün sabah 8’de Pekin’e uçağım var ama vizesiz gidemem. Bir sonra ki uçak 2 gün sonra, bir de kalınacak her gün için 180 euro devlete para ödenmesi durumu var.

 

Rehber özür diliyor ama bir yandan da yapabileceğim bir şey yok diyor.Uçak biletini erteleme de sorun yok ama günlük 180 euroyu ödemem zorunlu. Acentaya giderek bir gün sonraki uçuşlara bakıyoruz.Ya Shenyang ya Viladivostok. Shenyang sınıra yakın bir Çin şehri, Viladivostok ise Rusya’da trans sibirya ekspresin son durağı. Rusya’ya gitmek bütün planımı alt üst edeceği için mecburen Shenyang’ı kabul ediyorum. Tabi bir gün fazladan kalacağım için 180 Euro Kuzey Kore Turizm Bakanlığına taktim ediliyor.

 

Otelde öğle yemeğinin ardından Myohyang dağından dönen grupla buluşmak için sirke gidiyoruz.Hayvan kullanılmayan ve birbirinden güzel akrobatik gösterinin sunulduğu sirkten çok, binanın ihtişamı, ortamda ki komunizm ciddiyeti ve salondaki insanların giydikleri kıyafetler ile oluşturduğu görsel atmosfer ilgimi çekti.Her gösteride olduğu gibi milliyetçilik, bağımsızlık ve güçlü ordu temaları burada da işlendi.

 

Sirk çıkışı otobüsle giderken yanından geçtiğimiz bir parkta binlerce güzel giyimli çiftin dans ettiği dikkatimizi çekti. Miss Che’den izin isteyerek durduk. Ben de Miss Che ile birlikte dansa katıldım.Takım elbiseli erkeklerin arasında sırıtsamda herkes güler yüzleri ile ortama kolayca ısınmamı sağladı. Burada ki kalabalıkla birlikte dans etmek benim için bu gezinin en güzel anlarından birisi oldu. Ulusal bayramı halkla birlikte kutlamış olduk.

 

Kore usulü hot pot yemeğin ardından her yıl Ağustos ayından Ekim ayına kadar kutlanan Arirang Festivali gösterisini izlemek için stadyumun yolunu tutuyoruz.Bu gösteriyi hazırlamak için tam 100.000 Kuzey Kore’li bir yıl boyunca hazırlanıyorlar.Karşı tribünde bizim 19 mayıslarda yaptığımız gibi kartonlar kaldırılarak birbirinden güzel desenler ve resimler oluşturulurken  sahada da binlerce insan müzik eşliğinde dans gösterilerini sunuyorlar.1 saat süren bu gösteri sırasında sadece görsel bir şov izlemiyorsunuz. Aynı zamanda kültürü, bağımsızlık devrimi, tarihi, insanı ve politik görüşleri ile bir ülke size tanıtılıyor.

 

Gösterinin ardından stadyum çevresinde öğrencilerle fotoğraflar çektirdikten sonra otelin yolunu tuttuk.Gece saat 10 olmasına rağmen ben duş alıp çıkasıya Şian turşular,etler,çerezler ,kore viskisi ile donanmış masaya çilingir sofrasını kurmuş bile. Onda sıfır ingilizce bende sıfır çince tarzanca konuşmaya çalışıp aralarda da kampey diyerek bardakları fondipledik.Gezi boyunca birlikte olduğum grubumda ki 6 kişide birbirinden güzel insanlardı ve bu geziyi benim için bir kat daha güzel kıldılar.

 

Sabah saat 7.30’da kahvaltı sonrası buluşup hediyelik eşya dükkanına gittik. Grup saat 9 treni ile Dandong’a dönüyor. Ben ise 1 gün daha buradayım. Hediyelik eşyada en çok rağbet gören Ginseng. Vücudu recover eden bu bitkinin, kanser hastalarına,radyosyan etkisinde kalmışlara iyi geldiği,zarar gören hücrelerinin yenilenmesini hızlandırdığı söyleniyor.Yarım kilosu 360 dolar. Evet öyle ucuz bir şey değil. Ben 150 grama 35 Euro ödeyerek annem için aldım. Japonlar son tsunamide oluşan radyosyon sızıntısından sonra buraya akın edip kilolarca almışlar.Kore viskisi, futbol takımı tişörtü,Juche Idea’yı anlatan kitaplar,bayraklar,magnetler diğer gözde hediyelikler.

 

Herkes alışverişini yaptıktan sonra istasyonda grubu duygusal bir vedalaşmayla yolcu ettim. 2 rehber 1 şöför ve ben kaldık. Gün boyu ben rehber kitaptan seçtim onlar götürdü. Ne kadar görmek istediğim yer varsa bu sayede görmüş oldum.Kım Il song’un doğduğu ev, savaş sırasında saklandığı tünellerin olduğu ulusal tarih müzesi,işçi partisi heykeli,mansudae grand monument,cholima statue sırası ile gezdiğim yerler oldu. Kım Il Song’un saklandığı mağaraları ve yer altına kurulan şehri mutlaka gezmenizi tavsiye ederim.

 

Akşamüstü ise bir öğretmen olarak beni çok etkileyen Children Palace’a gittik. Ülke çapında yetenekli ve başarılı öğrencilerin seçilip toplandığı bu çocuk saraylarında harika bir eğitim veriliyor.Öğlene kadar normal okullarına devam eden öğrenciler öğleden sonra da buraya geliyorlar.Resim,müzik ve spor sınıflarını öğretmenleri ders verirken gezdim. Daha 6-7 yaşında çocuklar hepsi birer deha, hepsi birer cevherler. Yaptıkları müzik öyle ilkokul müsameresi gibi değil, daha bu yaşta ekip olarak tüylerinizi diken diken ederek müzik aletlerini konuşturuyorlar. Resim çizen ellerden çıkan eserler bugün sergilerde yok satacak güzellikte, sporculardan yeni dünya şampiyonları çıkacağını tahmin etmek hiç yanlış olmaz. Ve bu çocuklar belirli bir dalda değil her branşta eğitiliyorlar. Hepsi aynı zamanda iyi bir matematik, fizik,psikoloji,felsefe eğitimi alıyor. Her eğitime gönül vermiş öğretmenin çalışmak isteyeceği bir ortam.

 

Ertesi gün sabahtan son olarak görmek istediğim ulusal kütüphaneye gittik. Dev bir binada milyonlarca kitap, seminer salonu, dershaneler,bilgisayar,müzik ve video odaları ile kapsamlı bir yer. En çok dikkatimi çeken ise her gün ücretsiz dil derslerinin verildiği dershanelerde yüzlerce insanın ücretsiz dil kurslarında dil öğrenmesi idi. Korelilerin hemen hemen hepsi çince biliyorlar.Bunun yanında en çok rağbet gören dersler ingilizce ve rusça.Öğrenmenin yaşı yoktur diyen her yaştan Kore’li boş zamanlarını kütüphanelerde geçiriyor.

 

Havaalanı yolunda ve uçağı beklerken rehberle uzunca muhabbet ettik. Tüm Türkiye’yi Kuzey Kore’ye beklediklerini ve gelmek isteyenlerin hiç acentalarla uğraşmadan direk onlarla bağlantı kurabileceklerini söyledi. Ayrıca “Çin vizesinde sıkıntı varsa Rusya üzerinden Viladivostok’tan da gelebilirsiniz” diye de ekledi. Viladivostok’ta bulunan Kuzey Kore konsolosluğundan vizenizi alıp, Turizm departmanına mail atıp bir de sizi istasyondan veya havaalanından alacak rehber ayarlarsanız, hiç acentalara komisyon ödemeye gerek olmadan Kuzey Kore’yi gezebilirsiniz.

 

Kuzey Kore’yi tamamlayıp yeni bir maceraya Tibet’e doğru yola çıkıyorum. Lhasa’da görüşmek üzere.